Co za tym idzie, to zarząd posiada uprawnienie do zaciągania w imieniu spółki różnych zobowiązań jak np. leasingu, kredytu czy pożyczki. Podobnie sprawa ma się z rozporządzaniem prawem np. sprzedaż rzeczy lub udzielenie pożyczki. Jest jednak sytuacja, w której zarząd może mieć związane ręce aby swobodnie zaciągnąć takie zobowiązanie lub rozporządzić tym prawem. Chodzi o czynność dwukrotnie przewyższająca wysokość kapitału zakładowego.

Czynność dwukrotnie przewyższająca wysokość kapitału zakładowego

Sytuacja, o której napisałem powyżej opisana została w art. 230 Kodeksu spółek handlowych.

Rozporządzenie prawem lub zaciągnięcie zobowiązania do świadczenia o wartości dwukrotnie przewyższającej wysokość kapitału zakładowego wymaga uchwały wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej.

Przepis ten prowadzi do wielu nieporozumień i trudności interpretacyjnych. Pomijam już sam fakt, że w wielu spółkach po prostu się o nim nie pamięta i nie stosuje. Wątpliwości budzi czy przepis wymaga uzyskania zgody wspólników przy czynnościach przekraczających dwukrotnie czy też trzykrotnie wysokość kapitału zakładowego.

Sięgając do komentarzy prawniczych można znaleźć odmienne opinie. Od razu wskażę Ci, że dla bezpieczeństwa warto przyjąć, że chodzi o czynności przekraczające dwukrotność kapitału zakładowego.

“Wartość dwukrotnie przewyższająca wysokość kapitału zakładowego to wartość, która wynosi trzy razy tyle, co wysokość kapitału zakładowego. Wartość dwukrotnie przewyższająca wysokość kapitału zakładowego to bowiem nie to samo co dwukrotność kapitału zakładowego, ale to wartość, która dwa razy przewyższa wysokość kapitału zakładowego, czyli wynosi tyle co wysokość kapitału zakładowego i jeszcze dwie wysokości kapitału zakładowego. Dlatego wartość jednokrotnie przewyższająca wysokość kapitału zakładowego to dwukrotność wysokości kapitału zakładowego, a wartość dwukrotnie przewyższająca wysokość kapitału zakładowego to trójkrotność kapitału zakładowego itd.
Przykład: Kapitał zakładowy wynosi 100 000 zł. Dwukrotność kapitału zakładowego to 200 000 zł. Kwota, która o połowę przewyższa wysokość kapitału zakładowego to 150 000 zł. Kwota, która jednokrotnie przewyższa wysokość kapitału zakładowego to 200 000 zł. Kwota, która dwukrotnie przewyższa wysokość kapitału zakładowego to 300 000 zł.” (Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz.” pod red. A. Nowackiego, 2021).

oraz

“Literalne brzmienie art. 230 KSH nakazywało by przyjąć, że znajduje on zastosowanie do transakcji, których wartość jest wyższa niż trzykrotność kapitału zakładowego ("o wartości dwukrotnie przewyższającej"), w praktyce jednak powszechnie uznaje się, iż intencją ustawodawcy było odniesienie się do czynności, których wartość jest wyższa niż dwukrotność tegoż kapitału.” (“Kodeks spółek handlowych. Komentarz” pod red. J. Bieniaka, 2022)

oraz

“Hipotezą art. 230 KSH objęte są jedynie takie czynności prawne rozporządzające i zobowiązujące, których wartość dwukrotnie przewyższa wysokość kapitału zakładowego spółki. Chodzi tutaj o dwukrotność (a nie trzykrotność, jak próbuje się niekiedy twierdzić) wysokości kapitału zakładowego. Wartość ta dotyczy poszczególnych umów. Ustalenie wysokości kapitału zakładowego spółki powinno nastąpić na dzień dokonywania czynności prawnej przez spółkę (ewentualnie na rachunek spółki). (“Komentarz spółek handlowych” pod red. Z. Jary, 2022)

oraz

“Przepis art. 230 zd. 1 niepoprawnie określa wartość rozporządzanego prawa lub świadczenia stanowiącego przedmiot zobowiązania jako "dwukrotnie przewyższającą wysokość kapitału zakładowego". Skrajnie formalistyczna wykładnia językowa nakazywałaby uznać, że chodzi o sztywną kwotę, która stanowi dokładnie trzykrotność kwoty kapitału zakładowego. Domyślając się intencji ustawodawcy, właściwe byłoby wskazać, że jest to wartość "wyższa niż dwukrotność kwoty kapitału zakładowego". Wszakże zarówno w praktyce obrotu, jak i w doktrynie oraz orzecznictwie panuje zgoda co do takiego właśnie rozumienia art. 230 zd. 1 (...) co powoduje, że w przypadku spółki o kapitale zakładowym wynoszącym 5000 zł komentowany przepis dotyczy czynności o wartości powyżej 10 000 zł.” (“Kodeks spółek handlowych. Komentarz.” pod red. A. Opalskiego, 2018)

Skutek braku zgody wspólników?

Co ważne, podjęcie czynności, o której mowa powyżej, bez zgody wspólników nie powoduje, że czynność ta jest nieważna. Taką zgodę wspólnicy mogą wydać także po dokonaniu danej czynności.

…o ile umowa spółki nie stanowi inaczej.

Standardową praktyką, w szczególności w spółkach z minimalnym lub niskim kapitałem zakładowym, jest wyłączenie konieczności uzyskiwania zgody wspólników już na poziomie umowy spółki. Po pierwsze pozwala na to sam art. 230 KSH. Po drugie zaś w przypadku niskiego kapitału zakładowego może okazać się, że większość takich czynności będzie wymagała zgody wspólników. Przy tym warto dodać, że taka zgoda powinna być udzielana na każdą czynność z osobna. Nie można wydać tzw. zgody blankietowej na przyszłość.

Forma zgody wspólników

Zgoda wspólników na dokonanie danej czynności może być dokonana:

1. na zgromadzeniu wspólników,
2. w trybie art. 227 KSH (“Bez odbycia zgromadzenia wspólników mogą być powzięte uchwały, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte, albo na głosowanie pisemne”).

Potrzebujesz wsparcia?

Jeśli po przeczytaniu naszego artykułu, chciałbyś uzyskać wsparcie prawne naszej kancelarii, skontaktuj się z nami, poprzez wypełnienie poniższego formularza kontaktowego. Prawnicy Kancelarii Linke Kulicki od lat wspierają przedsiębiorców, a obsługa prawna spółek i prawo spółek stanowi jeden z głównych obszarów naszego działania. Chętnie odpowiemy na wszystkie Twoje pytania.